Eviewsکه مخفف عبارت Econometric Views است، بسته ی نرم افزاری طراحی شده برای تخمین و شبیه سازی الگوهای اقتصادسنجی است که توسط شرکت Quantive Micro Softwareطراحی شده است. نرم افزار Eviews دو حالته هم برای برنامه نویسی و هم برای اجرای رویه های از پیش نوشته شده به صورت محاوره ای، به گونه ای طراحی شده است؛ که امروزه یکی از مهمترین برنامه های نرم افزاری مورد استفاده توسط اقتصاد دانان در سراسر دنیا است.
نرم افزار Eviews یکی از نرم افزارهای تخصصی در زمینه به کارگیری روش های اقتصاد سنجی، بویژه روش های جدید آن می باشد. نسخه اولیه نرم افزار Eviews توسط بانک جهانی در سال 1994 برای انجام تحلیل های اقتصاد سنجی به بازار ارائه شد و تاکنون نگارش های گوناگونی از آن عرضه شده است. از دید بسیاری از محققین اقتصاد سنجی، به کارگیری آسان روش های VAR ( نامحدود و ساختاری ) و مدل های ARIMA از مزیت های نرم افزار Eviews نسبت به سایر نرم افزار های مشابه است. به هر حال روشن است که چنانچه محققین اقتصادی بخواهند بطور جدی در زمینه تحقیقات اقتصادی فعالیت نمایند، ضروری است در کنار آموزش تکنیک های جدید اقتصاد سنجی با نرم افزارهای با قابلیت بالا نظیر Eviews نیز آشنا گردند.
تجزیه و تحلیل با EViews
EViews را می توان در حوزه های تجزیه و تحلیل روابط آماری و اقتصادسنجی، پیش بینی فروش، شبیه سازی، پیش بینی کلان اقتصادی، تجزیه و تحلیل هزینه ها و الگوسازی و ارزیابی سیاست گذاری به کار برد. در حالت محاوره ای برقراری ارتباط کاربر با EViews از طریق روابط های گرافیکی(GUI) خوش ساختی ممکن شده است که به سادگی امکان تبادل اطلاعات بین فرد و کامپیوتر را فراهم ساخته است. این رابط ها با شئ های گرافیکی مانند پنجره ها، آیکن ها، کلیدها و منوها ترکیب شده است که انتخاب یا فعال کردن این شئ ها از طریق فعال سازی توسط ماوس صورت می پذیرد. با به کارگیری آن ها می توان دامنه وسیعی از تکنیک های اقتصاد سنجی، آماری و گرافیکی پیچیده را بدون این که نیازی به برنامه نویسی باشد، انجام داد.
ویژگی های EViews
از ویژگی های مهم نرم افزار Eviews این است که این نرم افزار پیرامون مفهوم آبجکت Object طراحی شده است. سری ها، معادلات و سیستم ها، صرفا بخشی از آبجکت های متداول در EViews هستند. هر آبجکت در EViews دارای پنجره ای است و هر پنجره دارای رویه هاییProcedures است.
Eviews به گونه ای طراحی شده است که می تواند بدون هیچ واسطه ای لیست گسترده ای از فرمت داده ها را بنویسد و یا بخواند. این لیست می تواند فرمت داده ها ی Excel، ASCII ،Text و… را شامل گردد. بر عکس بسیاری از نرم افزارهای اقتصادسنجی، دلیلی وجود ندارد که کاربر برای استفاده از EViewsزبان برنامه نویسی خاصی را بداند. EViews دارای رویه های از پیش نوشته شده ای است که به راحتی و از طریق رابط های گرافیکی (GUI) می توان بسیاری از رویه های اقتصادسنجی کاربردی را مورد استفاده قرار داد.
مفاهیم آماری قابل اجرا در EViews
نرم افزار EViews مجموعه ی کاملی از رویه های آماری و اقتصادسنجی پیشرفته است که بخشی از این رویه ها عبارتند از: آمار بنیادی، آزمون های ریشه ی واحد و هم انباشتگی، تعدیلات فصلی، فیلترینگ، تخمین، الگوهای ARCHو GARCH، روش گشتاورهای تعمیم یافته، متغیرهای وابسته محدود، تخمین سیستم، الگوهای اتورگرسیو برداری و تصحیح خطای برداری، تجزیه و تحلیل داده های تلفیقی، الگوهای فضای حالت، پیش بینی و شبیه سازی سری زمانی.
آمار بنیادی
به راحتی می توان آمار توصیفی بنیادی را برای یک نمونه از طریق گروه بندی یک یا چند متغیر از نوع داده های مقطعی، سری زمانی و یا داده های تلفیقی به دست آورد. آزمون فرضیه در خصوص میانگین، میانه و واریانس برای برابری آماره ها با مقادیر خاص و یا عدم برابری آن ها بین دو یا چند نمونه و جدول آنالیز واریانس (ANOVA) از رویه های قابل محاسبه درEViews است.
ارزیابی گرافیکی ازتوزیع احتمالی داده ها توسط هیستوگرام، تابع توزیع تجمعی، نمودار دهک ها و نمودار Q-Q برای مقایسه دو سری از داده ها و یا یک سری انفرادی از داده ها با طیف متنوعی از توزیع های نظری، اجرای آزمون های کولموگروف – اسمیرنوف Kolmogorrov –Smirnov ، لیلیفورز(Liliefors)، اندرسن-دارلینگ (Anderson –Darling)، برای مشاهده این که آیا توزیع داده ها ی تحت بررسی نرمال است یا این که نحوه ی توزیع داده ها مبتنی برتوزیع های نمایی، لاجیستیک ،کایسکور، ویبول یا گاماست بخش دیگری ازتوانایی های EViews است.
آزمون های ریشه ی واحد و هم انباشتگی
برای روشن ساختن خواص داده ها ی سریهای زمانی EViews آزمون های ریشه ی واحد (شامل سریهای زمانی انفرادی و آزمونهای لین و لوین Lin-Chu و شین و پسران Pesaran-shin برای داده های تلفیقی،آزمون های هم انباشتگی (بامقادبر بحرانی مک کینون و میزان P-Value ی آزمون ها)، ازمون علیت گرینجری، تابع خودهمبستگی (AC) و خودهمبستگی جزیی (PAC) آماره ی Q لیانگ –باکس و تابع همبستگی متقابل (CCF) نیز از قابلیت های EViews است.
تعدیلات فصلی
نرم افزار Eviews رویه های تعدیل فصلی شامل،Census X11 و الگوی ARIMA برای دو حالت جملات ضرب شونده Multiplicative و جمع شونده (Additive) را ارائه می کند.
فیلترینگ
Eviews روند سریهای زمانی را توسط فیلتر هدریک- پرسکات محاسبه می کند. این درحالی است که آخرین نسخه نرم افزار ، یعنی Eviews توانایی اجرای باند پس فیلتر طراحی شده توسط پاکستر- کینگ (Baxter –King) را نیز دارا است. به کارگیری فیلتر کالمن برای تخمین الگوهای فضای حالت و استخراج روند یک سری زمانی از رویه هایی است که در Eviews قابل اجرا است.
تخمین
Eviews دارای رنج وسیعی از تکنیک های تخمین تک معادله و سیستم معادلات برای داده های سریهای زمانی و مقطعی است. تخمین زننده های اساسی شامل حداقل مربعات معمولی، حداقل مربعات دو مرحله ای، حداقل مربعات غیر خطی، تخمین موزون با تکنیک های اشاره شده قابل دسترسی است.
الگوهای ARCH
اگر واریانس سری زمانی تحت بررسی در طی زمان تغییر کند ،Eviews می تواند مسیر واریانس را با استفاده از الگوهایARCH تخمین بزند. الگوهایPARSH (P .q) , TARCH (p ,q ) EGARCH (p ,q) , GARCH(p,q) را می توان درEviews با بهره گیری از روش حداکثر راستنمایی به دست آورد.
روش گشتاورهای تعمیم یافته
Eviews تخمین GMM را برای داده های مقطعی سری زمانی ارائه می کند (هم تک معادله و هم سیستم معادلات ). گزینه ی موزون شامل ماتریس کواریانس وایت (White Covariance Matrix) برای داده های متغیرهای وابسته محدود در شرایطی که داده‌هایتان از نوع مقادیر محدود یاCensored باشد، Eviews دارای تمهیداتی برای تخمین این فرم از داده های مقطعی است. مهمترین گزینه های تخمین در این بخش شامل الگوهای پروبیت، لاجیت، و توبیت و… است.
تخمین سیستم
درEViews می توان سیستم های معادلات خطی و غیرخطی را توسط روش های حداقل مربعات معمولی، حداقل مربعات دو مرحله ای ،رگرسیون به ظاهر نامرتبط، حداقل مربعات سه مرحله ای،GMM و حداکثر راستنمایی با اطلاعات کامل FIMIL تخمین زد.
الگوهای اتورگرسیو برداری و تصحیح خطای برداری
الگوهای اتورگرسیو برداریVAR و تصحیح خطای برداری (VECM) را به سادگی می توان با EViews تخمین زد. پس از تخمین این الگوها تمهیداتی برای تابع واکنش ضربه Impulse Response Function و تجزیه واریانس Variance Decomposition در Eviews وجود دارد. در ضمن این امکان در نظر گرفته شده است که قیود خطی بر روابط هم انباشتگی اعمال گردد، تا روابط هم انباشتگی دارای معنای اقتصادی از سایر روابط هم انباشتگی تفکیک شوند.
تجزیه و تحلیل داده های تلفیقی
Eviews دارای طیف متنوعی از ابزارهای طراحی شده برای کارکردن با داده های تلفیقی است. مجموعه داده های متوازن که هم دارای مقطع و هم دارای بعد زمان باشد را می توان به راحتی درEviews تخمین زد. در مجموع برای حداقل مربعات معمولی خطی ، روش تخمین معادلات شامل 2sls/lv تعمیم یافته است.
الگوهای فضای حالت
آبجکت فضای حالت این امکان را فراهم می سازد تا دامنه وسیعی از الگوهای سریها ی زمانی پویا شامل یک معادله یا چند معادله را توسط الگوریتم فیلتر کالمن تخمین زد. در این وضعیت ، این امکان در نظر گرفته شده است که با استفاده از آبجکت فضای حالت بتوان الگوهای با ضرایب تصادفی، در طی زمان متغیر (Time Varying) و تصریحات ARMAی حداکثر راستنمایی را تخمین زد. در این بخش می توان یک سری زمانی را فیلتر کرده و به اجزاء روند و دوران تفکیک کرد. و سپس از نتایج به دست آمده برای پیش بینی سریهای زمانی استفاده کرد.
ارزیابی و بازرسی تشخیصی تصریحات
پس از آن که یک معادله ویا یک سیستم توسط Eviews تخمین زده می شود، می توان با به کارگیری بخش دیگری ازتمهیدات Eviews دامنه گسترده ای از آزمون های تشخیصی و تصریحی را در ارتباط با نتایج تخمین به کار برد. این آزمون ها شامل آزمون های والد بر قیود خطی و غیرخطی، آزمون نسبت راستنمایی و آزمون F برای متغیرهای حذف شده، آزمون RESET رمزی و آزمون پیش بینی و شکست ساختاری چاو هستند.
پیش بینی و شبیه سازی
درEViews تهیه ی پیش بینی ازیک الگوی تخمین زده شده بسیار ساده است. در الگوهای تک معادله صرفا بایستی نوع پیش بینی اعم از پویا (Dynamic) و ایستا (Static) را با فاصله اطمینان 95% مشخص کنید و سپس اقدام به تهیه ی پیش بینی کنید.
شبیه سازی و حل معادلات همزمان
آبجکت الگو (Model ) که برای حل شبیه سازی سیستم معادلات همزمان به کار برده می شود، تسهیلات قابل توجهی را برای الگوسازان فراهم آورده است. آبجکت الگو در Eviews به سادگی شبیه سازی تصادفی و غیر تصادفی را توسط راه حل های گاوس – سایدل (Gauss –Seidel) و یا نیوتن (Newton) فراهم می آورد.
عبارات ریاضی در Eviews
نرم افزار Eviews شامل یک کتابخانه ی عظیمی از عملیات و توابع از پیش ساخته شده است که به کاربر این اجازه را می دهد تا عملیات ریاضی پیچیده را صرفا با فشاردادن بر چند کلید از صفحه کلید کامپیوتر شخصی انجام دهد. در مجموع در Eviews برخی از این توابع عملیات وقفه (Lag) ، تقدم(Lead) و تفاضل گیری (differences) را به سهولت انجام می دهد. در نرم افزار Eviews عملیات و محاسبات با توجه به دستورات تایپ شده در صفحه ی دستور از چپ به راست اجرا می شود.
قابلیت های کلیدی نرم افزار Eviews
– محاسبه سری های زمانی و ایجاد آن ها
– تخمین های خطی و غیرخطی سیستم معادلات ساده و سیستم معادلات همزمان
– رسم نمودارهای پراکنش دایره ای و میله ای و نقطه ای و دیگر نمودارهای کاربردی
– ایجاد بانک های اطلاعاتی
– تخمین مدل های اقتصادی به روش های MLE,Probit,Logit,3SLS,2SLS,TSLS,OLS,GLS که البته الگوریتم و برنامه ای که برای روش MLE نوشته شده است از کارایی کاملی برخوردار نیست و خطاهایی در تخمین مدل های غیر خطی دارد
– استفاده از ماتریس ها و توابع موجود در داخل نرم افزار
– تخمین مدل های اقتصادی با روش های VAR و VECM
– امکان تبادل اطلاعات با دیگر نرم افزارهای تحت ویندور
– ایجاد بانک های اطلاعاتی
– آزمون های مختلف جهت دقت تخمین ها و بررسی وجود خطا، همبستگی، شکست ساختاری و …
– امکان برنامه نویسی در محیط نرم افزار برای تحلیل سیستم های کلان اقتصادی
– و …
بسته آموزشی نرم افزار Eviews را می توانید از فروشگاه بخش نرم افزارهای آماری تهیه کنید.